Strona główna
Leksykon Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH - Państwowego Instytutu Badawczego
O LEKSYKONIE
Początki: W 2008 roku w 90. rocznicę powstania Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego - Państwowego Zakładu Higieny opublikowaliśmy LEKSYKON TERMINÓW pod redakcją prof. dr hab. Jana Krzysztofa Ludwickiego zawierający terminy i ich objaśnienia z zakresu bezpieczeństwa chemicznego i bezpieczeństwa żywności. Wydawcą Leksykonu był NIZP-PZH. W tym samym roku nakładem alfa-medica press został wydany Leksykon Epidemiologiczny pod redakcją dr hab. Jerzego Bzdęgi, prof. dr hab. Wiesława Magdzika, prof dr hab. Danuty Naruszewicz-Lesiuk i prof. dr hab. Andrzeja Zielińskiego. Powodzenie Leksykonu terminów stosowanych w bezpieczeństwie chemicznym i bezpieczeństwie żywności skłoniło Dyrekcję NIZP-PZH do wydania wersji rozszerzonej i tak w 2013 roku powstał PRZEWODNIK PO TERMINOLOGII: toksykologia, bezpieczeństwo żywności, zdrowie publiczne, ocena ryzyka również pod redakcją prof. dr hab. Jana K. Ludwickiego. Jego autorami byli: dr hab. Katarzyna Góralczyk, dr hab. Grażyna Kostka, prof. dr hab. Jan K. Ludwicki i dr hab. Paweł Struciński.
Dziś: Prace nad elektroniczną i znacznie rozszerzoną wersją Leksykonu Zdrowia Publicznego zostały zainicjowane w grudniu 2017 roku przez Dyrektora Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny – dr Grzegorza Juszczyka z myślą, że LEKSYKON ukaże się w rocznicę 100-lecia istnienia Instytutu, która przypada w 2018 roku. Przewodnictwo prac nad opracowaniem LEKSYKONU zostało powierzone prof. dr hab. Janowi Krzysztofowi Ludwickiemu. W skład Komitetu Naukowego weszły następujące osoby:
- dr hab. Aleksandra Czerw, prof. NIZP-PZH
- dr hab. Elżbieta Gołąb, prof. NIZP-PZH
- dr Grzegorz Juszczyk - Dyrektor NIZP-PZH
- dr Bożena Krogulska
- prof. dr hab. Jan Krzysztof Ludwicki - Przewodniczący Zespołu
- dr hab. Jolanta Solecka, prof. NIZP-PZH
- dr hab. Paweł Struciński, prof. NIZP-PZH
- dr Bogdan Wojtyniak, prof. NIZP-PZH
- prof. dr hab. Andrzej Zieliński
W skład Komitetu redakcyjnego weszli: mgr Grzegorz Święćkowski i mgr Jan Kozakowski (Biblioteka Naukowa NIZP-PZH).
Podczas prac nad elektroniczną wersją LEKSYKONU korzystaliśmy ze źródeł, do których prawa własności miał NIZP-PZH. W przypadku haseł z zakresu epidemiologii korzystaliśmy z haseł zamieszczonych na stronie internetowej czasopisma Przegląd Epidemiologiczny, które udostępnił prof. dr hab. med. Andrzej Zieliński. Autorzy haseł są pracownikami Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny, a także członkami różnych grup roboczych Komisji Europejskiej, European Food Safety Authority (EFSA), European Centre for Disease Control (ECDC), OECD, Kodeksu Żywnościowego FAO/WHO, Zespołu ds. Oceny Ryzyka powołanego przez Głównego Inspektora Sanitarnego i innych organizacji krajowych i międzynarodowych mających wpływ na politykę i strategię w zakresie zdrowia publicznego.
LEKSYKON obejmuje terminy w zakresie, epidemiologii chorób zakaźnych i niezakaźnych, bezpieczeństwa chemicznego i biologicznego, bezpieczeństwa żywności, wody i środowiskowych zagrożeń zdrowia oraz ekonomiki i organizacji zdrowia, a także oceny ryzyka zdrowotnego. Pracując w tych zespołach dostrzegliśmy wprost lawinowe pojawianie się nowych terminów, często zrozumiałych jednie przez niewielką liczbę ekspertów lub w stosunku do których pojawiały się rozbieżne interpretacje. Nierzadko mieliśmy okazję przekonać się, że niekiedy te same terminy lub skróty odnoszą się do różnych pojęć w zależności od kontekstu.
Hasła i ich definicje zostały opracowane na podstawie wielu źródeł, jednak szczególne znaczenie przypisywaliśmy terminom pojawiającym się w prawodawstwie Unii Europejskiej, dokumentach OECD i FAO/WHO oraz oficjalnych dokumentach EFSA i ECDC. Struktura LEKSYKONU została zaprojektowana w formacie "wiki" w taki sposób, aby zapewnić wygodne korzystanie przez jak najszerszą grupę użytkowników. Uwzględnia ona terminy polskie, ich definicje i angielskie odpowiedniki. Terminy angielskie przekierowywane są na ich polskie odpowiedniki. Dla wygody Użytkowników uwzględniono również polskie i angielskie skróty stosowane w obszarach wiedzy objętych LEKSYKONEM.
Jesteśmy świadomi, że wiele haseł nie znalazło się w LEKSYKONIE. Zwracamy się zatem do szanownych Czytelników z gorącą prośbą o zgłaszanie uwag odnoszących się do objaśnień haseł, haseł brakujących i wszelkich innych spostrzeżeń mogących podnieść jego przydatność dla Państwa. Wszelkie uwagi i propozycje nowych haseł lub modyfikacji haseł zawartych w Przewodniku wysłane na adres leksykon@pzh.gov.pl zostaną wnikliwie rozpatrzone przez zespół autorski i, jeżeli zaistnieje taka potrzeba, z udziałem zaproszonych ekspertów. Po zatwierdzeniu będą one wprowadzane na bieżąco.
Autorzy LEKSYKONU serdecznie dziękują wszystkim, którzy w takcie pracy nad niniejszą publikacją wspierali nas swoją wiedzą i krytycznymi uwagami.
Prof. dr hab. Jan Krzysztof Ludwicki
